Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Yetişek ve Araştırı Hastanesine uykuluk hastalıklarını teşhis üzere kazandırılan “fibroscan” adlı maşa hizmete girdi.
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Rektörü ve gastroenteroloji uzmanı Prof. Dr. Yusuf Yılmaz, AA muhabirine, fibroscanın ultrason probu, bunun sadık olduğu elektronik bütün ve kontrol ünitesinden oluştuğunu söyledi.
Ultrasonik dönüştürücünün karaciğer dokusuna düşük frekanslı titreşimler göndererek karaciğer sertliği ve karaciğerdeki kantitatif yağ miktarının ölçüldüğünü anlatan Yılmaz, cihazın kurulmasının peşi sıra evvel muayeneyi yaparak tanılama koyduğunu belirtti.
Yılmaz, cihazın Amerika ve Avrupa’de çok gen kullanıldığını ifade ederek, gastroenterolog ve endokrinologların korkulu olarak tercih ettiğini aktardı.
Karaciğerdeki hasarın tespiti için genelde karaciğer biyopsisine gerekseme duyulduğuna meni eden Yılmaz, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Karaciğer biyopsisi zor, riskleri ihtimalî tıpkısı muamele. Hastalar marifetiyle ağrısı ve mümkün riskleri nedeniyle dokuz canlı istenmez. Hastanın istemediği ve riskli yöntemi uygulamaktan biz birlikte hoşnut olmayız. Fakat maşa sayesinde taramalar yaparak faziletli riskli bireyleri saptayıp onlara biyopsi önerirsek bir nice gereksiz biyopsi işleminin önüne geçebiliriz. Hırçın halde bu olmadığında laboratuvar, ultrason sonuçlarına bakarak baktığımızda kat ikmal aşkın kişiye biyopsi fethetmek zorunda kalabiliyoruz. Aygıt yardımıyla karaciğerdeki hasarın derecesi nedir, tıpkı anda karaciğerde yağlanma varsa rakamla söyleyebiliyoruz. Hastalığın tedaviye yanıtını dahi bu cihazla değerlendirebiliyoruz.”
Yılmayan, uykuluk yağlanmasının genelde aheste, diyabet olan veya şeker hastalığına meyilli kişilerde görüldüğünü kaydederek, “Bu hastaların yüzde 30’unda karaciğer hasarı türlü. Uykuluk hasarı anlaşılan bire bir düzeyin üstünde ise bu hastalarda siroz gelişebilir. Bu cihazla bu riski taşıyanları tayin edebiliyoruz. Riski belirleme edince biyopsi zorunluluğu varsa yapıyoruz. Bu, ayrımsız siroz vakasını beş sene başlangıçta bize söyleyebiliyor. Bu cihaz olmazsa yer birkaç 5 sene kaybediyoruz. Şayet siroz evolüsyon riski olan hastaları ilkin belirleme edebilirsek hastalığın siroza ilerlemesini engelleyebiliriz. Bu alet karaciğer hasarını çabucak tutum edebilir. Bu anlamda bizim üzere çok yarayışlı ve kullanımı haddinden fazla pratik.” diye konuştu.
Fibroscan ile hastayı araştırı ederken tedavi sürecinin hızlı başladığını belirten Yılmayan, “Hastadan MR istediğimizde çekimin yapılması ve raporlanması 1 aya büyüklüğünde sürebilir. Pestil gene termin alarak muayeneye ati. Ancak fibroscan ile tetkik sırasında hastaya bakıp o an değişmeyen verip riskli hastaları tespit edebiliriz. Türkiye’de bu cihazdan kamu kurumlarında, darülfünun hastanelerinde 10’un üstünde değil. Son uygulayım bilimi aynı cihaz. Bizim Rize’ye kazandırdığımızdan ise Türkiye’dahi elden 5 nüsha var.” dedi.
Prof. Dr. Yılmayan, fibroscanın yaygınlaştırılmasının afiyet alanında çok iri kazanımları olacağına dikkati çekerek, yaygınlaştırılırsa biyopsinin getirdiği maliyeti üstelik yavaş şekilde azaltacağını söyledi.
“Geleceğe yönelik bu yatırımı yapmalıyız”
Dünyada uykuluk yağlanmasının sıklığının yüzdelik 25 olduğunun altını çizen Yılmaz, şunları kaydetti:
“Ülkemizde benim dahi öncüsü olduğum mesai gruplarının yaptığı araştırmalarda bu izzet yüzdelik 50’ye dayanmış. Yüzde 25 ile yüzdelik 30 beyninde anlamlı bir ayırt vardır amma yüzde 50 haddinden fazla erdemli bir orandır. Uykuluk yağlanması olan her 100 hastanın 10 tanesinde dava vardır. Bu 10 hastanın 3’ü ise o an siroz olmaya haddinden fazla yakındır. Bunu kâmil nüfusa yayıp bu yüzdelik 3’ü belirleme yazar ona müteveccih havari doktorculuk önlemlerimi alırsak gittikçe 10-15 sene ahir emniyetsiz hastalık maliyetlerini düşürebiliriz. Bu hastaların nazik çoğunluğunda siroz ilerleyebilir, bunlarda uykuluk yetmezliği, karaciğer kanseri gelişebilir. Ülkemizde bu hastalıkların tedavileri birlikte arz bereketli şekilde ululuk yoluyla karşılanıyor ama maliyetleri bu evrede 100 kat veya 1000 mezuniyet daha efdal gibi. Şu aşamada alacağımız önemlerle haddizatında ati 15-20 yıla yatırım yapıyoruz. Geleceğe yönelik bu yatırımı yapmalıyız.”
