Türkiye’nin 5 almanak hüsran riziko primi (Itimat riziko primi) CDS’leri 880 puanlardan 730’lara gerilese birlikte dolar/TL 17.95 teklik üzerindeki seyrini koruyor. Döviz cinsi borçlanma maliyetleri ise sabık yıldan bu yana genişlik mebzul oranda ikiye katlamış durumda. bu arada ise özellikle bankalar almak üzere Hazne ve bankacılık dışı sektörün ağustos-aralık aylarını havi dönemde sönüm veya çevirmesi gereken 22-23 bilyon dolarlık dış vecibe bulunuyor.

Bankalardan Garanti beş altı ay geçmiş Bina Kredi ise geçen hafta faziletkâr maliyetler zımnında eurobond yenilemesi yapmayacağını duyurdu. Fakat bu 22-23 bilyon doların yüzde 100 çevrilmesi da 5-6 bilyon dolarlık finansman açığı yaratıyor.

Bu büyüklüğünde paranın dışarı ödenmesi gerekiyor. Amma bankalar üzere seçenek kullanılmadığı ve daha beş altı çevrildiği durumda ise içeriye getirilen dolar ve bankaların Eşkâl Bankası ile swap miktarı azalacak. Bu de Eşkâl Bankası’nın dahi etkilenmesi sonucunu doğuracak.

Maliyetler çok yükseldi

Bankacılık sektöründen edinilen bilgiye bakarak vadeye doğru kısa vadelerde dolar borçlanma maliyeti yüzde 9,5-10 seviyelerindeyken 7-8 yıllık uzun vadelerde ise yüzdelik 10-13 ortada değişiyor. Akıbet 12 aylık dönemde ise 50 bilyon doları bulan bire bir aut finansman yükü var. Kaynakların verdiği bilgiye göre bankaların borç yöneltme rasyosu yüzde 90’larda ve ufki seyrediyor.

Banka dışı sektörün yüzde 128’lerde ancak yüzde 150’lerden aşağıya gelmeye başladı. Ağustos 2020 pandemi döneminde yüzde 70’lerin altına gelmişti.

Önümüzdeki dönemde 22-23 bilyon doların yüzdelik 100 çevrilmesinin da kestirmece 5-6 milyar dolarlık finansman açığı yarattığını tıpkısı bu kadar daha paranın dışarıya ödenmesi gerektiğini vurgulayan kaynaklar, Hazne’nin ise kısaca 3 milyar dolarlık eylülde benzeri itfası bulunduğunu dile getirdi. Kaynaklar, bunun yeni tıpkısı borçlanmadan mı yoksa bambaşka kaynaklardan mı karşılanacağının ise belirsiz olduğunu kaydetti.

Güzeşte hafta ise Çatı Yüreklilik Bankası’nın Mesafe 2022’da vadesi dolacak 1 milyar dolarlık resülmal benzeri tahvilini yenilemeyebileceği, koşulların bakir ihraç için ergonomik olmadığını haberi geldi. Bankaların bu yolu seçebileceğini belirten bankacılık kaynakları bu durumun ise içeriye eskimemiş döviz girişini aksatma ihtimali taşıdığına meni etti.

Yüzdelik 100 oranında yenilenme finansman ihtiyacı ortaya çıkarırken yenilenmeme da içeriye döviz girişini etkileyecek. Bankaların ve gerçek sektörün efdal maliyetler zımnında sönüm yolunu tercih yazar borçları çevirmemesi yerinde Forma Bankası ile bankacılık sektörü arasındaki swap işlemlerinin azalacağını dile getiren kaynaklar, dolar/TL’yi tutmanın daha da zorlaşabileceğini söyledi.

Öte yandan Kaynak ve Maliye Bakanlığı’nın saftirik TL cinsinden 5 sene (1.764 zaman) vadeli sabit kuponlu tahvil ihalesinde kemiksiz 8 bilyon 160,9 milyon TL satma yaptı. İhale öncesi yapılan 9 bilyon TL rekabetçi olmayan tekliflerle satışla gelişigüzel mecmu komutan tutarı 17 milyar 160,9 milyon TL’ye ulaştı. 6 ayda bire bir yüzde 10,10 kupon ödemeli tahvilin mürekkep faizi sunu bağan yüzdelik 16,70, ortalama yüzde 17,51, arz efdal yüzde 17,79 seviyesinde oluştu.

Kurumsal döviz talebini bile etkiler

Tera Yatırım Çıban Ekonomisti Enver Erkan de şunları söyledi: “TCMB’nin yayınladığı en güncel Mayıs 2022 güdük vadeli namus borcu istatistiklerine baktığımızda, Türkiye’nin amme + hür teşebbüs adına 182,3 bilyon dolar gelişmemiş vadeli aut borcu bulunmaktadır. Bu rakamlar vadesine bir sene ve henüz kısa kalan dış borçları göstermektedir. Bunun verecekli bazında kırılımlarına bakıldığında, 118.3 bilyon dolarlık kısım hür teşebbüs üzerindedir. Bankaların 54.3 bilyon dolar, essah sektörün 61.1 milyar dolar kısa vadeli aut borcu bulunmaktadır. Bu borçların vadesi Mayıs 2023’e büyüklüğünde mevrut olacak. Esasen gelişmemiş mehil amacıyla sunu baskı yaratıcı bahis çevrilecek borçların karşılığına dair, döviz kurlarının ne olacağının muhtemelen olmaması.

Fazlalık yerine, Türkiye’da kamu ve hususi sektörün eskimemiş namus borcu alırken güncellenen riziko maliyetlerine katlanması gerek. Türkiye’nin sabık yıl 300-400’lerde seyreden CDS’i şu anda 700-800’lerde seyrediyor. Yani ikiye katlı aynı risk maliyeti var. Sabık sene bu zamanlarda yüzdelik 5,09 olan 5 yıllık Eurobond faizimiz bugün yüzdelik 9,36 seviyesinde. Bodur vadelerde bu ayırt oransal namına artıyor. 1 yıllık tenorda söz temsili dolar bazlı Eurobond faizinde 08.21 – 08.22 dönemleri ortada yüzdelik 1,75’cilt yüzdelik 5,33’e ayrımsız değişim var. CDS’deki bu boyut birlikte bilfarz ilkgüz-teşrinievvel sendikasyonlarında ve aut piyasadan edinilen finansmanda hakikat etkisini gösterir. Takanak itfalarında döviz kurundaki değiş, sendikasyon ve aut vecibe yenilemelerinde CDS ve repo devreye girerek borç atıf maliyetini yükseltecektir. Borçların çevrilmesinin finansman açığı kurumsal döviz talebini bile etkiler.”

Bu misil stres elan aşkın

Piri Başkan Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu da borç ifa takviminin finans piyasalarının rastgele devir yakından izlediği tıpkısı vukuf olduğuna ilgi çekti. Sonbahar aylarında hakeza kullanılmamış bir döneme gidildiğini kaydeden Aslanoğlu, şunları söyledi: “Bu öğün stres elan fazla. Bunun birkaç nedeni var. Birincisi borçlanma maliyetini etkileyen global faizler ve CDS’ler geçmişe göre haddinden fazla faziletli. Mufassal süredir küresel faizler çokça bağan olduğu amacıyla istikraz maliyetimizi takkadak CDS artışları etkiliyordu. Şimdi hem CDS’ler elan yüksek hem birlikte faizler. Ülkemizin döviz cinsinden istikraz maliyetleri tarihi efdal seviyelere ulaştı. Dahi küresel ekonomi resesyona gidiyor. Bu çerçevede dış borçları atıf maliyeti beraberinde bunun kullandırılması sonucu cesaret riskleri dahi artmaya başlıyor. Bu nedenle borçları çevirmeden durdurmak kebir bire bir alternatif olmaya başladı. Bu yola gidecek kurumların olduğunu görüyoruz. Borcu isnat etmek hem içeride kredi maliyetlerini hem bile gelecekte ifa yükünü arttıracak. Herhangi Bir iki durumda döviz kurlarında ruhsal gerilim yaratıyor. Aut asıl ihtiyacı olan benzeri ekonomi yerine ağırlık benzeri safiha çıkıyor. Dışarıdaki faizler ve durgunluk için yapabileceğimiz birşey bulunmayan. Fakat CDS’simizin yüksekliği bizden kaynaklanıyor ve bildirme yüce nedenlerinden birisi uyguladığımız servet politikası ve yaşadığımız pahalılık. Mülk politikamızın yönünü yeniden yine düşünmekte fayda var.”

Bankalar yenilememe yöntemini seçebilir

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ETÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hücum Uğur eylül-meyan döneminde bilcümle kesimlerin gebe dış namus borcu yenilemesi olduğunu hatırlatarak şöyle konuştu:

“Dolar maliyeti ise berenarı yüksek ve bu çın kesimin bankaların sönüm yapmasına borçları yeniden çevirmemesine kez açabilir. Bankaların üstelik kredi yatırım oranları yüzdelik 100’ün altında bulunuyor. Bankaların bu nedenle döviz kredisi ita ihtiyacı yok. Döviz kredisi vermeyeceklerse birlikte sendikasyon yenilemeye ihtiyaçları kaçınan. 22-23 bilyon dolar tehlikeli ayrımsız cirim ve önümüzdeki 12 ay içinse 50 bilyon doları bulan tıpkı aut finansman yükü ortaya çıkabilir. Suret Bankası rezervleri ise bu konuda ensiz kalıyor. Önümüzde mukavim bire bir dış namus borcu yenilemesi var. Şu zaman piyasada içeriye dünyalık girişi konusunda spekülasyonlar dolanıyor. Fakat söylenilen miktarlarda giriş olmazsa kur üstünde kalın artabilir. Türkiye’nin iki iri bankası üstelik riskleri gördükleri için borçlarını yenilemiyorlar ve ilkgüz mesafe döneminde riziko priminin henüz da artacağını düşünüyorlar. Bunun yanında eylül-aralıkta enerji maliyetlerinin güvenilmez olacağını düşünüyorum. Bati ekstra tıpkı finansman yükü baskısı olacak.” (DÜNYA-Çiy TURHAN)

Türkiye borç artışında Çin’in ardından ikinci

 

Türkiye takanak tahsilatının arz ağırlık yapıldığı 14’üncü mutluluk

 

5 almanak CDS 9 haftanın dibinde