Türkiye Ekincilik Odaları Birliği (TZOB) Umumi Başkanı Şemsi Bayraktar, fındık piyasasında tekelleşmenin, bu sene birlikte kendini etraf fiyatları üstünde gösterdiğini öne sürerek, Rekabet Kurumunu göreve çağırma etti.
Bayraktar, kayıtlı açıklamasında, fındık piyasasına yönelik serencam gelişmeleri değerlendirdi.
Türkiye’nin, dünya fındık üretiminin yüzdelik 62’sini ve ihracatının yüzde 61’ini gerçekleştiren lider talih konumunda olduğunu meni eden Bayraktar, 2021’de ülkenin fındık rekoltesinin 684 bin titrem olarak gerçekleştiğini anımsattı.
Bayraktar, Tarım ve Orman Bakanlığının ülkenin 2022 yılı fındık rekoltesinin yüzde 12 artış ile 765 bin 287 titrem yerine gerçekleşeceğinin hesap edildiğini açıkladığını anımsatarak, “Toprak Mahsulleri Ofisi 2022/2023 sezonu kabuklu fındık gurur fiyatlarını yüzdelik 50 akva çöz fındık esasına bakarak, Giresun nitelik üzere kilogramı 53 teklik, Levant nitelik üzere kilogramı 52 liralık, Baş Döndürücü kalite amacıyla ise kilogramı 51 lira adına açıkladı.” ifadesini kullandı.
Fındık fiyatını erkin piyasada “inhisarcı firma ve ona bağlı alıcıların” belirlediğini savunan Bayraktar şunları kaydetti:
“Bu nedenle ülkemizin ihracat geliri artmıyor, bilakis azalıyor. 2021 yılında 344 bin titrem fındık ihraç edildi ve 2 bilyon 260 milyon dolarlık tıpkı değer yaratıldı. Fındığın tonu 6 bin 569 dolardan ihraç edildi. 2020 yılına baktığımızda, 281 bin ton fındık ihracı karşılığında 1 milyar 945 milyon dolar döviz geliri elde edilirken fındığın tonu 6 bin 921 dolara ihraç edildi. 2015 yılında ise 240 bin ton fındık ihracatı yapıldığında 2 bilyon 887 milyon dolarlık aynı dirimlik sağlandı ve fındığın tonu 12 bin 29 dolara ihraç edildi. Görüldüğü üzere herhangi bir ne kadar hacim artsa birlikte sağlık düşüyor. Acun fındık ihracatının yüzde 61’ini ülkemiz gerçekleştiriyor. Dolayısıyla Türkiye piyasalarında oluşan fındık fiyatı, acun piyasalarını dahi şekillendiriyor. Fındığın hakikat fiyatı yurt dışı kökenli firmalar yoluyla değil anavatanı olan Türkiye’üstelik belirleme edilmelidir.”
Yıllardır söyledikleri fakat bir cins kırılamayan meydan oluşumu tekelleşmenin, bu sene de kendini ortalık fiyatları üzerinde gösterdiğini müstakbel süren Bayraktar, özetle şunları kaydetti:
“Ferrero fındık çekicilik fiyatını TMO’nun açıklamış olduğu fiyatın gerisinde kilogramı 48 ve 49 lira namına açıkladı. Ecnebi ayrımsız firma envestisman yapma bahanesiyle ülkemize geliyor ve üretimevi kurup, üretim yapıyor. Bu yatırımcı, görevi olmaksızın piyasaya müdahale ika gereği da duyuyor. Kendine kartel çatı oluşturuyor, kendisi ile teşrikimesai eden tüccardan fındık alıyor, iş birliği yapmayanı kendince cezalandırarak piyasadan çekilmelerini sağlıyor. Fındığın değerini arkalamak milli bir görevdir. Ferrero firmasının piyasaya yaptığı baskılara ‘dur’ denmesi gerekiyor. “
Devletin Fiskobirlik’le teşrikimesai içerisinde ürünün tamamını alacağını anlatım ederek canlı tıpkı şekilde piyasaya girmesi gerektiğinin altını çizen Bayraktar, “Buradan Rakiplik Kurumuna sesleniyorum ve kendilerini göreve davet ediyorum. Piyasayı üreticilerimizin aleyhine, tamamen özlük istekleri yönünde şekillendirmeye çalışanlar üzerine gereği yapılmalıdır.” ifadelerini kullandı.
TMO’nun daha acul ve çok gelgel yapması gerektiğine dikkati çeken Bayraktar, alım merkezi sayısının artırılmasını ve ödemelerin başlangıçta yapılmaya himmet gösterilmesini istedi.
