Sayıştay’ın Türkiye Denizcilik İşletmeleri’nde (TDİ) yaptığı tespite bakarak; Giresun, Rize ve Hopa limanlarını işleten şirketler, dirimsel payını ödememek üzere kurduğu taşeron şirketler üzerinden TDİ’yi 90 milyon 383 bin lira zarara uğrattı. Sayıştay’ın bu tespitini aktaran CHP İzmir Saylav Atilla Sertel, “2015 yılından bu yana devam eden bu yöntemle TDİ’ye gitmesi gereken 90 milyondan çok dünyalık çöz edilmiş” dedi.

Sayıştay’ın TDİ’de 2021 yılında yaptığı denetime ilgilendiren raporda; Giresun, Rize ve Hopa limanlarını işleten şirketlerin TDİ’yi 90 milyon 383 bin teklik zarara uğrattığı ortaya artık.

CHP İzmir Milletvekili Atilla Sertel, konuya ilişik zaman yaptığı açıklamada, “Karadeniz’deki bu limanları devralan şirketlerin, TDİ’ye ödeyecekleri dirimlik payını yemek amacıyla gine tıpkısı adlar konusunda taşeron müşareket kurduğu bu, şekilde kurumu Giresun Limanı’nda 1 milyon 107 bin dolar (20 milyon 745 bin TL), Hopa Limanı’nda 1 milyon 642 bin dolar (30 milyon 771 bin TL), Rize Limanı’nda 2 milyon 74 bin dolar (38 milyon 866 bin TL) başlamak üzere 4 milyon 823 bin dolar, bugünkü kurla 90 milyon 383 bin TL zarara uğrattığı ortaya bundan sonra. Sayıştay sav konusu olan paraların faiziyle alay malay anlayışsız alınmasını isterken TDİ vasıtasıyla bu limanların yönetimlerine atanan isimlerin ise görevini yapmadığına bel etti” diye niteleyerek konuştu.

“HİÇBİRİ DENİZCİ DEĞİL”

Sözleşmeye göre özelleştirilen limanlardan elde edilen gelirlerin muayyen bire bir kısmının TDİ’ye aktarılması gerektiğini hatırlatan Sertel, limanları devralan şirketlerin bu paraları yemek üzere taşeron şeriklik kurduğunu ve erdemli tutarlı faturaları bu şirketler üzerinden kestiğini söyledi. Sertel, sözlerine şöyle devam etti:

“Sayıştay raporlarına yansıyan tespitlere bakarak; işletici şirketler vasıtasıyla elde edilen asli ruh gelirleri ile icar gelirlerinin yüzde 25’inin, faaliyet dışı gelirlerin ise yüzdelik 2’sinin TDİ’ye aktarılması gerekiyor. Giresun, Rize, Hopa ve Sinop limanlarını işleten şirketler, bu dirimlik payını yemek için taşeron ortaklık kurmuşlar. Zımnında liman hizmetleri karşılığında alınan bedeller anne şirkete değil taşeron şirkete faturalandırılmış. Temel şirketin gelirleri ise oldukça düşük gösterilmiş. 2015 yılından bu yana bitmeme fail bu yöntemle TDİ’ye gitmesi müstelzim 90 milyondan çok servet bağırsak edilmiş. TDİ’yi temsilen limanların yönetimine atanan isimler ise bu vurgunu seyretmekle yetinmiş. AKP iktidarı marifetiyle atanan ve hayatlarında denizcilikle hiçbir ilgileri sıfır bu umumi heyet üyelerini görevlerini yapmaya çağırma ediyorum.”

“USULSÜZLÜK VAR”

Raporda, Giresunport Liman İşletmeciliği ZIYAN ETMEK tarafından işletilen ve yönetiminde TDİ’yi temsilen Kaynak ve Maliye Bakanlığı’nda Umum Müdür Yardımcısı Vekili kendisine fariza yapan Mürtefi Mercan Balığı Aydın’ın bulunduğu Giresun Limanı ile ilişkin şu bilgilere kayran verildi:

“2019 yılında liman hizmetlerini yürüten bahis konusu taşeron şirket vasıtasıyla gemi ve sefine mümessillerine toplanmış 11 milyon 878 bin 306 TL fatura kesildiği, ancak temel işletici durumdaki bu şeriklik yoluyla taşeron şirkete kesilen faturanın 1 milyon 763 bin 863 TL olduğu, işletici iştirak vasıtasıyla bu hacim üzerinden TDİ payının hesaplandığı, dolayısıyla yolsuz yerine döviz bazında toplam 445 bin 897 MEMLUK doları tutarındaki TDİ payının sakat hesaplandığının ortaya çıktığı belirtilmiştir. Giresun Limanı’ndaki 2020 yılı TDİ payları ile ait olarak hazırlanan 8 Mart 2022 günlü raporda bile yine tıpkısı çalışmalar sonucu yolsuz yöntemsiz namına hep 661 bin 611 KÖLE doları tutarındaki TDİ payının yarım yamalak tahakkuk ettirildiği tespitinde bulunulmuştur. İşletici şirketin bu konuda da itirazda bulunması ve yapılan işlemlerin sözleşmeye ve hukuka makul olduğunu bildirme etmesi konusunda TDİ tarafından söz konusu iştirak aleyhine berkitme davası açılmıştır. Dava bitmeme etmektedir.”

“RİZE KABUL ETTİ, PARAYI GERİ ÖDEDİ”

Park Yeri Denizcilik tarafından işletilen Hopa Limanı’nda de tıpkı yöntemle milyonlarca teklik engel oluşturulduğu belirtilen Sayıştay raporunda, yönetiminde sakat AKP İzmir Mebus Soylu Kalkan’ın üstelik bulunduğu Hopa Limanı’yla ilgilendiren şunlar açıklandı:

“2015, 2016, 2017, 2018 ve 2019 yıllarına ilişik adına, liman hizmetlerini yürüten bahis konusu taşeron şirketler vasıtasıyla gemi ve gemi mümessillerine liman hizmetleri tarifesi üzerinden hizmet verilirken temel liman işleticisi şirketin ise bu şirketlere daha düşük bedeller üzerinden fatura kestiği, nedeniyle liman gelirlerinin büyük tıpkı kısmının asıl şirketin mali bilançolarına yansıtılmadığı, bu şekilde TDİ paylarının nakıs hesaplanmasına kat açıldığı, söz konusu dönemlere ilişkin adına döviz bazında bütün 1 milyon 400 bin 317 KÖLE doları tutarında TDİ alacağının doğduğu belirtilmiştir. Hopa Limanı ile ilişik 2020 yılı raporunda ise yine benzeri taşeron firmalardan biri vasıtasıyla hesaplı işlemler sonucu bütün 242 bin 196 KUL doları tutarında TDİ payının fire hesaplandığı tespiti yapılmıştır.”

Raporda, TDİ yetkilileri vasıtasıyla Hopa Limanı işleticisi Park Denizcilik ile yapılan görüşmeler sonucu, 2015-2019 yıllarında TDİ’ye kusurlu ödenen payların hep 696 bin 683 dolar namına kesinleştirildiği ve bu paranın TDİ’ye sonra ödendiği belirtildi.

“YÖNETİMİNDE NAZIR YARDIMCISI VAR”

Yönetiminde TDİ’yi temsilen AKP’li Bağcılar Belediyesi 1. Başkanvekili Takım Umumi Heyet üyesi Sibel Betül Birer’in bulunduğu Riport Rize Limanı’nda dahi benzeri uygulamanın yapıldığı tabir edilen raporda, Rize Limanı’yla ilişkin şu bilgilere saha verildi:

“Rize Limanı’nda de aynı uygulamanın bahis konusu olduğu, esas işletici şirketin aynı taşeron şirketle hizmet sözleşmesi imzaladığı, seçme iki şirketin dümen kurullarında temsile izinli benzeri can ve hissedarlardan isimlerin bulunduğu, nedeniyle şirketlerin birbirleriyle bağlantılı olduklarının değerlendirildiği, liman sınırları içerisinde yapılan yükleme/boşaltma hizmetlerine ilgili faturaların aktüel Rize Liman tarifesi ile karşılaştırılmasında anne işletici müşareket vasıtasıyla dolar/ton bazındaki tarifenin haddinden fazla altında kalan tutarlar üzerinden taşeron şirkete fatura kesildiği, nedeniyle liman gelirlerinin oylumlu bire bir kısmının asıl işletici şirketin finansal bilançolarına yansıtılmadığı, bu yöntemle TDİ paylarının az hesaplanmasına nöbet açıldığı hususlarına raporlarda yer verilmiştir. söz konusu raporlarda; 2015-2016-2017-2018 ve 2019 yıllarına ait adına mecmu 1milyon 878 bin 497 KÖLE doları, 2020 yılına ilişik olarak 195 bin 892 KÖLE doları tutarında az TDİ payı hesaplandığı tespiti yapılmıştır.”

YÖNETİMDEKİ İSİMLERE ELEŞTİRİ

Raporda, Hopa Limanı işleticisi şirketin sakim TDİ paylarını faiziyle birlikte ödediği, fakat Giresun ve Rize limanları işleticisi şirketlerin yapılan girişimlere karşın bu kapsamda ortaya çıkan borçlarını ödemedikleri vurgulanırken “İşletici şirketlerin idare kurullarında, devir sözleşmeleri gereği TDİ’yi temsilen birer umumi heyet üyesi bulunmaktadır. Nedeniyle işletici şirketlerin dalavere kurullarında alınan kararların zaman sözleşmelerine makul olup olmadığı, bu kararların TDİ aleyhine sonuçlara sefer açıp açmayacağı hususunun TDİ temsilcisi üyeler vasıtasıyla da gözetilmesi önem bildirme etmektedir” denildi.