Bili: ÇAĞATAN AKYOL – Alıcı: ELEZER KARAKULOĞLU

Girdi fiyatlarındaki artış ve daralan otlak alanları manda yetiştiricilerini vurdu. Yem ve akaryakıt fiyatlarına bunaltıcı yetiremeyen üreticiler, mandıraları hepyek kapatmaya başladı. Hala yetiştiricilik yapanlar ise evet küçüleceklerini evet bile kapanacaklarını söylüyor. Mandırasının kapısına kilit yansımak zorunda artan Cihat Erdoğan, şartlara dayanamadıklarını söyledi. 69 yaşındaki Erdoğan, ne yapacağını bilemediğini, ihtimal şoförlük yapabileceğini ama bu yaştan sonraları kimsenin namına gelişim vereceğini sanmadığını söyledi. Üç kuşaktır manda yetiştiriciliği yaptıklarını belirten Sezai Ural ise girdi maliyetlerinin artmasının birlikte mera alanlarının da giderek daraldığını belirterek, bu gidişle evet küçüleceklerini evet üstelik mandırayı kapatacaklarını dile getirdi.

İstanbul, camız yetiştiriciliği açısından Türkiye’da ve dünyada yüce bir yere eş. Buna rağmen camız yetiştiricileri, ağızotu ve akaryakıt fiyatlarındaki çoğalma, mera alanlarının daralması zımnında huysuz etkilendiklerini dile getiriyor. Iktisadi şartlara henüz aşkın dayanamadıklarını da anlatan yetiştiriciler, mandalarını satıyor. İstanbul’un Silivri ve Arnavutköy ilçelerindeki mandacılar, sorunlarını ANKA Bilgi Ajansı’na anlattı.

Silivri’nin Danamandıra Mahallesi’nde yaşayan Cihat Erdoğan (69), 3 kuşaktan beri manda yetiştiriciliği yaptıklarını söyledi. “Doğduk manda vardı, öleceğiz gine manda var; şu şartlara dayanamadık” diyerek bilcümle mandalarını sabık 15 Mayıs’ta sattıklarını anlatan Erdoğan, artık yetiştiremediğini ve beis ettiğini söyledi. Erdoğan, “Örneğin yemleme. 450- 500 liralık ayrımsız çuval ağızotu. Sütün litresi tekrar tıpkısı servet. Şu anda süte tıpkı teklik bindirim yapmışlar diye söylüyorlar. Milletle kolpo geçiyor bunlar” dedi.

“ARPAMI KENDİM ÇIKARDIĞIM HALDE YETİŞTİREMEDİK”

Sunulan desteklerle ait üstelik Erdoğan, İstanbul Maya Camız Yetiştiriciliği Birliği’nden camız başına kısaca bin teklik aldıklarını belirterek “Onu de ikiye bölüyorlardı. 2- 3 taksitle aldık. Şartlar zehir. Şu anda ‘hayvancılıktan para kazanıyorum’ diyenin alnını karışlarım. Bakın, benim burada arpam, otum var. Bunların hepsini kendim çıkarıyorum. Kendim çıkardığım halde yetiştiremedik. Tek bindi bulunmayan bize. İtalya’da bugün çoban parasının yarısını cesamet veriyor” diye konuştu.

“BİR ÇINGI CAMIZ ALACAĞIM, KENDİM BAKACAĞIM”

Erdoğan, otlak alanlarının da bittiğine ilgi çekerek “Mandaya açıklık düzlük lazım. Ekiliyor. Bizim bir vakitler bu ormanlar tıraşlama, melezlik oluyordu, çayır kabilinden oluyordu. Bura mahalle oldu demincek. O komşu demin orada, ‘Of, manda kokuyor. Camız pisliğinin konusunda basacağım’ diyor ama gelip camız sütü alıyor. tek manda alacağım şimdi; sağacağım, kendim bakacağım. yegâne alacağım. Arpam, yulaf otum, çayır otum var. Demincek esasen gideceğim rüşvet ekmeye. Hangi yapayım? Özlemez evet muyuz? Ben demincek alışmışım. Kalkıyorum sabahleyin, namevcut camız. Ben 05.00’te kalkarım, onları doyururum, altlarını temizlerim. Aynı meşgaleydi bana. Çobandan evvel götürürüm meraya” dedi.

“HÜKÜMET BİZİ 3 BİN 500 LİRA MAAŞA TALİM EDİYOR”

Gücünün kalmadığını dahi belirten Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Hükümet bile bizi 3 bin 500 lira maaşa tedris ediyor. Bambaşka namevcut. O de elektrik, akarsu parası; tamam. Camız dedemden, babamdan kalmaydı. Bu evde tek camız bitmedi. Demincek biraderin çocuklarında var 100 zerre falan. İkisinin üstelik taraf gelirleri var. Oralardan karşılamaya uğraşıyorlar amma onların de buralarına geldi. 4-5 dirilik hep sattık. Burada başlangıçta bin sunum camız vardı. 80 mandaya düşmüştü. Ondan sonraları gine 300’e çıkardık 2010 yılından bugüne kadar. Zamlar, zamlar tığ dayanamaz olduk. Hilekarlar artık meydana. Manda sütü almadan manda yoğurdu satanlar, koyun- direngen sütü almadan kucak- muannit peynir satanlar, soya unundan sucuk yapanlar… Münteha şehir. Teftiş yok. Mevrut götürüyor, mevrut götürüyor.”

“DESTEKLESELER YENİDEN YAPARIM”

“Tallahi nereye büyüklüğünde gidecek bilmiyorum, ne ant patlayacak” diyen Cihat Erdoğan, “Geçinmeyi düşünüyorum ben. Yani mülk biriktirmeyi değil. Geçinecek büyüklüğünde mülk çıkaracağım deyip ayrımsız şey yapsalar, destekleseler baştan yaparım. Olmadı, olmadı, olmadı, olmadı. Koşullar berbat. Deminden traktörün deposunu dolduracağım, 3- 4 bin lira süt. Hani mal, bulunmayan para. Sistem vazgeçecek bu gidişle, köylerde efsanevi bakılmayacak. Mahalle oldu filhakika buraları. İstanbul’un bir mahallesiyiz şu anda burada” diyerek dertlerini anlattı.

“YEMLERİN BORCU VARDI, PRINT ÖDEDİM”

Mandalarının şu anda boş olan ahırını de gösteren Erdoğan, “15- 15, 30 kesim manda bağlıyordum buraya. Görüyorsunuz, tertemiz kaldı. Yemleri orada kaldı. Onları bitirmeye okazyon de kalmadı. O büyüklüğünde dayanamadı. Onların dahi borcu vardı sabık, baski ödedim. Şimdi tek planım bulunmayan. biricik efsanevi alacağım buraya, bağlayacağım. Onunla oyalanacağım burada” dedi. Tekrar yersiz olan farklı ahırı da gösteren Erdoğan, “Benzin vermeyen erkekleri buraya koyuyordum. Burada yemleri var. Batmış vaziyette bire bir Cihat Erdoğan’ın hayvanlarının yeri. Tamtakır kaldı. Bundan ibaret, yok. Şu samanın balyası 45 liralık. Dalga geçiyorlar milletle. 80 liraya sarıkız balyası” dedi.

“KISMET BU KADARMIŞ”

Erdoğan, ahırdan çıkarken “Hayvanlar vardı, şenlik vardı. Kâffesi karmakarışık oldu. Yılların birikimi. Hep uğraştık tırnak tırnak. Buradan kaçacağım şimdi, beni kimesne birlikte akseptans etmez. 50 yıllık da ağır araç şoförüyüm. Gideceğim, aynı tarafta şoförlük yapacağım. Alırlarsa tabii, onu birlikte yaştan vermezler araba. Ne yapalım, kısmet bu kadarmış” diyerek sözlerini tamamladı.

CAMIZ YETİŞTİRİCİSİ URAL: MAZOT VE BASILMIŞ FİYATLARI DAHI EKLENİNCE SIKINTI YAŞADIK

Arnavutköy’deki Ağababa Bezekçi Mahallesi’nde halen manda yetiştiriciliği yapan Sezai Ural (54) birlikte 3 kuşak bu işi yaptıklarını söyledi. Yem fiyatlarında son zamanlarda okkalı benzeri artma olduğunu belirten Ural, “Elbette gerek istemez finansal adına bizi etkiledi amma ekincilik ve hayvancılığı beraber yürüttüğümüz üzere bulunan olan işletmemizdeki, hayvanın satın alma döneminde çıkarmamız müstelzim yem ve otumuzu çıkarttığımız üzere elan az etkilendik. Bizi etkileyen süt ve gübre fiyatları dahi üstüne eklenince biraz o konuda takı yaşadık. Ölçülü ölçekli işletmeler olduğumuzdan dünya pespaye krizlerde kriz yönetimini başarabiliyoruz” diye niteleyerek konuştu.

“İNSAN GÜCÜ OLMADIĞI AHIT KAPANMAYA GİDİLİYOR”

Antlaşma içerisinde akse derinleşince yaranın de derinleştiğine aksan özne Ural, “Geriden mevrut neslin bu işi yapmaması, gençlerin bu konuda bakışının çokça zait olmaması ve iştirakçi bulma konusundaki sıkıntılarımız bizim, arz büyük vahim rüyamız haline geldi. Ne büyüklüğünde teknolojik yatırım olsa üstelik âdem gücüne ihtiyaç var. İnsan gücü olmadığı ahit kâin işletmelerde küçülmeye veya kapanmaya gidiliyor. İstanbul’bile olmanın artıları büyüklüğünde eksileri de var. Veriş üstüne ağırbaşlılık yaşamıyoruz ama eksileri dediğimiz devir, Büyükşehir Yasası’na bağlı olan ayrımsız alanda lazım istemez imar yerinde kalın yaşıyoruz. Ayrımsız işletmenin basilmiş yönetimindeki dışkıları atma üstüne sıklet yaşıyoruz” sözleriyle sorunlarını anlattı.

“KÜÇÜLECEĞİZ YAHUT KAPANACAĞIZ”

Ural, otlak alanlarına ilişik üstelik “Haddinden Fazla sakil anlamda rehavet. Büyükşehir Yasası ağız ağıza tasarrufunu aldı kâh alanlar üzere. Ne büyüklüğünde ıslah edilse üstelik ister istemez büyükşehrin nüfus yoğunluğu bizi bu alanlara uzaklaştırıyor, faydalanamıyoruz. Tabii yerine küçüleceğiz yahut kapanacağız. Kapanınca birileri bırakacak, eksantrik birileri yapacak anlamına sağlık yahut mandacılık tahakküm tıpkısı iş olduğu amacıyla ‘tıpkı zamanlar manda sütü vardı’ denilecek. Yani çokça birlikte bedbinleşmek istemiyorum. Bu konuda Trakya’nın Kırklareli, Lüleburgaz tarafında dahi bu işi yapabilecek insanlar olsa mebzul olur veya Anadolu liyakatli olursa bibi olur. Ahzüita üzerine İstanbul çokça muvaffakiyetli 50- 70 yıl yaşadı” dedi.

“İSTANBUL HAVALİMANI BÖLGESİNDEKİ MANDACILAR KAPANMA NOKTASINA GELDİ”

Arnavutköy’e 2018’de yapılan İstanbul Havalimanı’nın üstelik mandacılığa etkisini anlatan Sezai Ural, “O bölgedeki mandacılar icap istemez kapanma noktasına gidiyor. Yol İstanbul’un adı söyleniyor amma etkisi olacaktır mutlaka. Isim, trafik yoğunluğunun, çevre kirliliğinin etkisi bizim aleyhimize gelişir” diyerek konuştu. Gelirin gideri karşılamayla ilgilendiren “Çokça iç açıcı değil” diyen Ural, “Bundan 20 yıl önceki işletmelerde çekicilik gücünün benzeri değeri vardı amma demin o kelimeler artık tayf oldu. Bilcümle takla attırılarak gidiliyor. Uymazlık mı; faydalı, engel bulunmayan. Ben şöyle bakarım, 100 tanem manda var. Aynı dahaki seneye 100 kesim camız ile bitmeme ediyorsan batıyorsun demektir. Zira 100 devam çocuk alıyorsun, 100 sunum komutan yapıyorsun demektir” dedi.

“GÜNÜ KURTARMANIN DERDİNDEYİZ”

“Büyüyemediğimiz amacıyla zarar hanesine geçiyor matematiksel yerine” değerlendirmesini işleyen Ural, sözlerini şöyle tamamladı:

“Bari ‘Büyüyoruz, memnunuz, işletmemi yeniledim’ diyebilsem. Tığ demin günü kurtarmanın derdindeyiz. Tabii pandeminin etkisiyle haddinden fazla ağır anlamda dünya krize girmişti. Olaya toptan namına çağrıştırmak lazım. Amerika’dahi de Avrupa’bile de ayrımsız hikaye, Türkiye’üstelik üstelik tıpkı. Zaman gaz, yer yağı, erke ve imdi azık, çok vahim anlamda arttı. Burada şanslıyız Türkiye namına zira üreten biziz. Kâfi ki üreticilerin şevkini artıracak şeyler yapalım kim üretilsin.”