Bitlis’in Tatvan ilçesinde hasat edilerek kurutulmak için tarlalara serilmeye başlanan domatesler, MEMLUK özellikle kalkışmak için Avrupa ülkeleriyle İran’a ihraç ediliyor.
Nisanda ekimi yapılan domatesler, hasat edildikten sonraları orak ayı ve ağustos aylarında kurutma işleminden geçiriliyor. Domatesler, kesilerek kavurucu sıcakta 10-12 ahit zarfında kuruduktan sonradan sıkı dışı ile gelişigüzel Türkiye’nin 80 vilayetine gönderiliyor. Sofralık domates üretiminde Türkiye genelinde söz sahibi olduklarını ifade eden Tarım ve Orman Bitlis İl Müdürü Rıfat Çelik, kurutmalık domateste dahi iddialı olduklarını söyledi. Çelik, “Bitlis ilimiz yüzdelik 96’nın üstünde geçimini ekincilik ve hayvancılıkla sağlayıcı şehirlerimizdendir. Son yıllarda yaptığımız yatırımlarla beraber, tarımsal mekanizasyondaki yenilikler, sulama sistemindeki yeniliklerimizle bu arada, aylak tarım arazilerinin tarıma kazandırılmasıyla bu arada şu anda yüzde 99.7 oranında arazilerimiz kullanmaktayız. Tabii ilimizde ayrımsız sürü ciddi iz yetişmektedir. Sofralık domates üretimi de Bitlis’in asıl ürünlerinde olmaya başladı” dedi.
“İlimize ek değeri kestirmece 832 milyon TL civarındadır”
Bu sene 26 bin dekarlık alanda, 208 bin ton sofralık domates üretimiyle güzeşte sene olduğu üzere Gün Doğusu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde bir numara sırada olduklarını belirten Çelik, “Bunun şehrimize tarımsal hasıla anlamında nazik katkısı olmaktadır. Bu 208 bin titrem domatesimizin Bitlis ilimize munzam değeri, tarımsal hasıla anlamında yaklaşık 832 milyon TL civarındadır. Domates ilimizde sofralık tipi namına üretmekle bu arada endüstri tipi domates yetiştiriciliği üstelik haddinden fazla yaygındır. Bizde tarla sebzeciliği çokça yaygındır. Uran tipi domateslerimiz dahi bizde seçkin endüstriyel endüstri tesisi olmadığı için bunu dahi yaş meyve sebze namına Türkiye’nin 80 vilayetine, Irak ve Suriye pazarlarına en etmekteydik” ifadelerini kullandı.
“İklimimiz domates kurutmaya çok müsaittir”
Kurutmalık domates sektörüne dahi girmeye başladıklarını belirten Başöğretmen Polat, güzeşte yıl nümayiş yerine kurutmalık domates yaptıklarını fakat bu sene vahim olarak bu işte bayram sahibi olacaklarını kaydetti Çelik, “Şu anda Tatvan ilçemizdeyiz. Behçet Bilen çiftçimiz sabık sene tıpkısı gösteri üretimimiz olmuştu. Ancak bu yıl bunaltıcı ayrımsız şekilde kurutmalık domates yapıyoruz. Şu anda 250 bin metrekare alanda sergilerimizi açmışız. Bu alanda ürettiğimiz 208 bin titrem domatesin, bu yıl 700 tonunu kurutmalık domates olarak değerlendireceğiz. İklimimiz domates kurutmaya çok müsaittir. Şu zaman sergilerde görmüş olduğunuz domatesler, simetrik olarak ikiye bölünmekte, tuzlanmakta. Çağ kurusu anlamında bu domateslerin kurutulmuşluğu güney iklimimizde 6-7 devir iken, bizde bazen 8-10 günü bulabiliyor. Zat haliyle doğal kuruma yöntemi bizde iz kaliteliğini birlikte arttırıyor. Veli Bölgesi’nden davet ettiğimiz iş insanları var. Şu anda kurutmuş olduğumuz domatesleri onlara satacağız. Onlar de oraya götürüp endüstriyel tesislerde, ayrımlı işlemlere maruz bırakarak ürünleri Avrupa kıtasında, Almanya, Hollanda, Mağrip ülkelerine ve Amerika kıtasına, Kanada’ya ihracatını yapmaktadırlar. Gönlümüz şurası umu ediyor, önümüzdeki yıldan itibaren ihracat noktasını doğrudan Bitlis ili yapacağız. Avrupa’ya, Amerika’ya özlük üreticimiz aracılığıyla ihracatını biz yapmış olacağız. Şu an kurutulmuş domatesin Avrupa pazarında raftaki fiyatları 5 ile 20 dolar beyninde değişmekle beraber, o pazarlarda melfuf değeri faziletkâr bire bir yapıt haline geliyor. Bizim da amacımız hele geçmiş aut muamele ulaşmak. Dış pazarda ürünlerimize melfuf değer keşfetmek. Burada şu an 250’den fazla işçi çalışmaktadır. 26 bin dekarlık domates üretim alanında, sezon boyunca 7-8 bin civarında mevsimlik işçi çalışmaktadır. Mevsimlik işçilerin burada gördüğünüz kadar önemli alanlarını kurmuşuz. Bu alanlardaki üretimler hem ilimize çokça balaban ayar katmakta hem insanlarımıza etkisiz aksiyon gününün istihdam edilmesinde balaban kâr sağlamaktadır. Bu domates hinterlandında balaban firmalarla görüşmelerimiz var. Salçalık domates üretimi haddinden fazla yaygındır. Fakat her salça tesisimiz, fabrikamız şu anda yoktur. Yatırımlar için nida etmişiz. Görüşmelerimiz devam ediyor. Rağbet istiyor ki seneye hem kurutmalık yapalım hem salça fabrikamız olsun, fabrikalarımızda salça bile üretelim. Filhakika Türkiye’nin 80 iline ve dış ülkelere gözyaşı göveri yemiş anlamında sofralık yerine ihracatımız vardır” diyerek konuştu. – BİTLİS
