Enerji ve Elbette Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, TTK Amasra müessesesinin bu yıl yapılan dördüncü denetiminin 21-27 Ağustos tarihleri ortada vadi şeş uzmanları yoluyla durumunda gerçekleştirildiğini belirterek, bu denetimlerde teknik ve idari düzenlemelere aykırı bire bir başlık belirleme edilmediğini söyledi.

Erke ve Tabiatıyla Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Türkiye Iri Millet Meclisi’nde (TBMM) milletvekillerini Türkiye Maden Kömürü (TTK) Amasra Maden Kömürü İşletme müessesesinde 14 Ekim’dahi meydana gelen grizu patlamasına ait bilgilendirdi. Icra Vekili Dönmez, sedir kürsüsünde yaptığı konuşmasında, ait prosedürleri ve düzenlemeleri paylaşarak, ortaya atık 2017 ve 2019 yılları Sayıştay raporlarında vadi alan solunabilir ve patlayabilir türap ile uğraş başlığı altındaki hususların dikkate alınmadığı iddiasını, Soma ve Ermenek kazalarından sonradan mevzuattaki düzenlemelere istinaden TTK’de iyileşmeler yapılmadığına dair iddiaları, Sayıştay raporunda yer düzlük “Çalım degajman yönergesi yükümlerinin titizce uygulanması gerekmektedir” ifadesini, perforaj ve patlamaya dayalı ortaya atılan iddialara ve maden ocağının patlayacağı iddialarını ele aldı.

“Denetimlerde aykırılık yok”

Icra Vekili Dönmez, TTK Amasra müessesesinin bu sene yapılan dördüncü denetiminin 21-27 Ağustos tarihleri ortada düzlük altı uzmanları vasıtasıyla durumunda gerçekleştirildiğini belirterek, bu denetimlerde beceri ve yönetimsel düzenlemelere muhalif ayrımsız kapı tespit edilmediğini söyledi.

“Olayın tamlık boyutları ile açıklığa kavuşması için vacip seçme tip desteği ait denetleme birimlerine vereceğiz”

Kazanın arkası sıra başlatılan adli ve yönetimsel soruşturmalar konusunda konuşan Nazır Dönmez, “Kazanın meydana geldiği geçmiş andan itibaren Bartın Cumhuriyet Altını Başsavcılığı marifetiyle 6 müddeiumumi görevlendirilmek vasıtasıyla adli anket başlatılmıştır. Bakanlığımız ile Faaliyet ve Içtimai Düzenlilik Bakanlığı tarafından antrparantez yönetsel-beceri anket ve denetimler başlatıldı. Olayın tam boyutları ile açıklığa kavuşması üzere lazım seçkin tip desteği ilişkin teftiş birimlerine vereceğiz” dedi.

“Sayıştay raporu iddialarına ait ölçümler ve kontroller tüm yapılmakta ve mevzuatta belirtildiği seviyede tutulmaktadır”

Kazanın yaşandığı önceki dakikalarda Sayıştay raporlarının gündeme getirildiğini belirten Dönmez, “Bahis ile ilgilendiren kasten ya de yanlışlıkla ortaya atılan iddialara açıklık tefhim etmek istiyorum. 2017 ve 2019 yılları Sayıştay raporlarında kayran düz solunabilir ve patlayabilir toz ile savaş başlığı altındaki hususların dikkate alınmadığı iddiası ortaya atılmıştır. Bu iddiaya ilişkin ölçümler ve kontroller tekmil yapılmakta ve mevzuatta belirtildiği seviyede tutulmaktadır” dedi.

“50 kalemde lüzumlu bireysel gerekse sahaya müteveccih iyileştirmeler yapıldı”

Soma ve Ermenek kazalarından sonraları mevzuattaki düzenlemelere istinaden TTK’da iyileşmeler yapılmadığına dayalı iddialara ilgilendiren konuşan Dönmez, şunları kaydetti:

“Bilcümle müesseselerde mevcut mecmu 200 kilometrelik meydan altı açıklıklarında avlu hattı yapılış edildi. Düzlük şeş ferdi kurtarıcı peçe değişim istasyonları kuruldu. Bilcümle hareket süreçleri üzere risk istimara yükümlülüğü getirilmiş, bu konu hava yoluyla titizlikle strateji edilmiştir. Kayran altında metan, oksijen, karbonmonoksit, müvellidülma sülfür, flama ve hava hızını ölçen sensörlerin bulunması zorunluluğu bile getirilmiştir. Antrparantez hür müteharrik seçme ekipte en beş altı ayrımsız adet gezgin gaz ölçüm cihazı dahi bulunmaktadır. Ayrıca, konveyör enformasyon ve acil uyartı sistemi, tahlisiye cihazı, ahali tipi şule ve basınç ölçer, çoklu doğal gaz çözümleme seti, merkezi doğal gaz izlem sistemi, ana nefeslik aspiratör sistemi, kişisel oksijen maskeleri, tazyik teneffüs istasyonları, spontane cuşuhuruş söndürme sistemleri burada elan sayamayacağım 50 kalemde lüzumlu ferdî gerekse sahaya müteveccih iyileştirmeler yapıldı. Meydan altındaki bütün çalışma alanlarının gelgel methal-çıkışını onaylamak için altılı ganyan sensörler yapı edilmiştir. Bu sensörler, gelişigüzel müessesemizde kâin merkezi doğal gaz izlem birimlerinden izleme edilmektedir. Verilerden herhangi birisinde anlaşmazlık olması durumunda bile yekdiğeri ile konfirmasyon ediliyorlar.”

Sayıştay raporunda düz kayran “Alım degajman yönergesi yükümlerinin inceden inceye uygulanması gerekmektedir” ifadesini ele düzlük Dönmez, “Sayıştay’ın bulguları ortada düzlük alan kurum degaj yönergesine birlikte tıpkı şekilde uyma edilmektedir. 2022 yılı içerisinde Emek ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı gelişim denetçilerinde kurum hisse senedi yerlerinde tekmil 26 denetleme mamul olup bunun 4 tanesi Amasra Kara Elmas İşletme Müessesesi meydan şeş iş yerlerinde gerçekleştirilmiştir. Bakanlığımıza sınırlı Maden ve Petrol İşleri Umumi Müdürlüğü görevlilerince gelgel hisse senedi yerlerinde 45 denetleme yapılmış olup bunun 7’si bire bir yerde gerçekleştirilmiştir” dedi.

“İş sağlığı ve güvenliği denetçileri aracılığıyla değme tespitte bulunulmamıştır”

Dönmez, şöyle devam etti:

“Sayıştay raporlarında bahsedilen hususlarla ilgilendiren yerine esasta denetime izinli olan MAPEG denetçileri ile Düzentileme ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı hareket sağlığı ve güvenliği denetçileri eliyle seçkin tespitte bulunulmamıştır. Kazanın olduğu çağ Sayıştay raporlarındaki ifadeler çarpıtılarak, kömürün içerisinde düz kayran metan gazı miktarı çalışılan ortamdaki havada efdal metan gazı tespit edildi şeklinde dahi önceleme edildi. bahis konusu tabir, o çevrim üstelik açıklandığı kabilinden tamamen yanlıştır. Kömürün içindeki bataklık gazı miktarı ile ocaktaki havalandırma içerisindeki metan oranı birbirinden farklı konulardır. Grizu patlamaları, kömürdeki metan miktarı değil, ortamdaki hava içerisindeki bataklık gazı yüzdesi ile ilgilidir. Adı geçen raporlar, TBMM KİT Komisyonu’nda dahi görüşülmüş ve aklama edilmiştir.”

Perforaj ve patlamaya dayalı ortaya atılmış iddiaları ele düz Dönmez, dünya genelinde yürütülen madencilik faaliyetlerinin birçoğunda perforaj ve patlatma yönteminin kullanıldığını ve işin gereği kendisine minimal seviyede ve kontrollü adına Türkiye’bile dahi beceri düzenlemelere uyma edilerek uygulandığını savundu.

“Hiçbir endişeniz olmasın, yeryüzü ufak ayrımsız ihmal varsa gereği yapılacak”

Bakan Dönmez, eroin ocağının patlayacağı iddialarına ait, şunları söyledi:

“Eroin ocağının patlayacağı iddialarına üstelik küşayiş değirmek istiyorum. Düz altı bilcümle çalışma alanları ve methal-çıkış havalarında bataklık gazı, müvellidülhumuza, karbondioksit, karbonmonoksit, müvellidülma sülfür, yalım ve çekicilik hızı ölçümleri ile 24 saat süresince sürekli izlenmekte, bilgiler de vasıta altına alınmaktadır. Yani o işletmemizde bire bir uçaklarda olduğu gibi kişmiri kutumuz var. O temel kadar gerçekleşen cemi ölçümler, aşağı ve yukarıdaki görevlilerin arasındaki seçkin nev telsiz ve telefon konuşması araç altında. Bunların bütünü dahi incelemeye ve denetime tabi olacak. Tek endişeniz olmasın, bildirme ufak benzeri ihmal varsa gereği yapılacak.”

“Yönetmeliğine bakarak, ortamda yüzdelik 1 oranında bataklık gazı bulunması durumunda patlatma yapılmaz”

Havadaki metan gazı oranını yüzdelik 5 ile yüzde 15 arasındaki olmasının, en ufak tıpkı sıcaklık benzeri ısı kaynağı ile kontak etmesi halinde grizu patlamasının meydana geldiğini ifade eden Dönmez, “Yani üç husus bire bir arada olursa patlama oluyor. Klasik adına yanıcı madde yani bataklık gazı, ötekisi çekicilik, başkası ise yakıcı yön yani ısı kaynağı. Ayrıca şu hususları dahi belirtmek isterim ki hareket sağlığı ve güvenliği yönetmeliğine göre, ortamda yüzde 1 oranında metan bulunması yerinde patlatma yapılmaz. Yüzdelik 1,5 bataklık gazı varsa inanma gayeli neşelilik kesilir, yüzde 2 metan bulunması durumunda ise madenciler çalışma ortamından boşaltma edilir. Doğal Gaz takip sensörleri ile da ortamdaki doğal gaz belli değerlerin konusunda çıktığında sesli ve okumuş alarm verilecek çalışanlar uyarılmaktadır. TTK Amasra müessesesine kurulan sensörlerle metan oranı yüzde 1,5 değerine ulaştığında hem merkezi doğal gaz izlem sisteminde hem üstelik yer altındaki sistemde sarı mum yanmakta ve ünlü ikaz vermektedir. Akabinde merkezi gaz strateji birimi yoluyla ait birimler telefonla bilgilendirilip sistem takibe alınmaktadır. Bataklık Gazı oranı yüzde 2 değerini bulduğunda meydan altındaki sistemdeki ve kayran üstündeki merkezi gaz izleme ünitesinde kırmızı alarm devreye girer ve bir anda evgin format prosedürü işletilmek sistemiyle çalışanlar boşaltma edilerek saf havaya çıkarılmaktadır” diyerek konuştu.

“Ehlivukuf ve denetçiler olayı aydınlığa kavuşturacak”

Kazadan esbak sonuç kayıtların incelenmesi ile ortamdaki bataklık gazı gazı oranının ilk yüzde 1,5 seviyesine ulaştığını, bu kapsamda saat 18.05’te güvenlik gayeli neşelilik kesildiği bilgisini veren Dönmez, “Saat 18.09’bile ise akıbet anahtar havadaki metan oranının yüzdelik 1,69 olarak ölçüldüğünü göstermektedir. 18.09’dan sonraları anahtar alınamadı. Bilcümle değerlendirmelerimiz bu patlamanın 18.10 sıralarında olduğu. Patlama anındaki bataklık gazı seviyeleri merkezi doğal gaz strateji sisteminde ölçülen bu. Merkezi doğal gaz izlem istasyonunda ölçüm bu. Bilcümle birimler, bilirkişiler bu değerleri yegâne yegâne değerlendirecek. Ehlivukuf ve denetçiler olayı aydınlığa kavuşturacak” ifadelerini kullandı. – ANKARA